закон - я νόμος της - ης

φυσικός νόμος — закон природы;

άγραφος νόμος — неписаный закон;

ερμηνεία τού νόμου — толкование закона;

εκτακτος νόμος — чрезвычайный закон;

κώδικας νόμων — свод законов;

νόμοι της κοινωνικής ανάπτυξης — законы общественного развития;

παραβαίνω τον νόμο — нарушать закон;

δημοσιεύω νόμο — обнародовать закон;

ψηφίζω νόμο — принимать закон;

ακυρώνω τον νόμο — отменять закон;

τούτο έχει ισχύ ν νόμου — это имеет силу закона;

σύμφωνα με το νόμο — в силу закона;

κατά νόμον — по закону;

παρά τον νόμον — вопреки закону;

εκτός νόμου — вне закона;

κατά το γράμμα (τό πνεύμα) τού νόμου — согласно букве (духу) закона;

εν ονόματι τού νόμου — именем закона;

νόμοι της κοινωνικής συμπεριφοράς — нормы общественного поведения;

νόμος της έλξεως ( — или βαρύτητος) — закон всемирного тяготения;

θείος νόμος — церковная заповедь;

νόμος της ποταπαγόρευσης — сухой закон;

ποινικός νόμος — уголовное законодательство;

ο Ρωμαϊκός νόμος — римское право;

§ εξ αυτού οι νόμοι και οι προφήται κρέμονται — всё зависит от него;

δεν έχει ούτε πίστη οότε νόμο — у него нет ни чести, ни совести

(ἵππων Hom.)

νομὸν ἐν θαλάσσῃ ἔχειν Her. — обитать в море;

(νόμοι καὴ ἤθεα Hes.)

(νόμοι κιθαρῳδικοί Arph.)

ανταλλακτική αξία — меновая стоимость;

αξία χρήσης — потребительная стоимость;

ονομαστική αξία — номинальная стоимость;

ο νόμος της αξίας — закон стоимости;

αξία της οικίας — стоимость дома;

αγοράζω σπίτι αξίας εκατό χιλιάδων — купить дом стоимостью в сто тысяч;

δείγμα άνευ αξίας — бесплатный образец;

η αξία της ανακάλυψης — ценность, значение открытия;

αξίατου βιβλίου — достоинство книги;

μετάλλιρν στρατιωτικής αξίας — медаль за военные заслуги;

§ κατ' αξίαν — заслуженно, по заслугам; — по достоинству;

παρ' αξίαν — незаслуженно, не по заслугам, не по достоинству

προσφορά γλυκου — угощение вареньем;

προσφορά λουλουδιών — преподнесение цветов;

είναι μεγάλη η προσφορά του στην επιστήμη — он внёс большой вклад в науку;

ο νόμος της προσφορας και της ζήτησης — закон спроса и предложения;

(ἀ. τοῦ στρατοπέδου Ἀθέναζε Plat.; γᾶς ἀπ΄ Ἀσίδος ἐλθεῖν Aesch.)

(ἀ. τούτου Her., Plut.)

(ἀπ΄ ἀρχῆς Aesch.; ἀφ΄ ἑσπέρας Xen.)

(ἀ. δόξης Hom.; ἀπ΄ ἐλπίδος Aesch.; ἀ. ἀνθρωπείου τρόπου Thuc.)

(ἀ. ῥυτῆρος σπεύδειν Soph.)

οὐκ ἀ. σκοποῦ οὐδ΄ ἀ. δόξης μυθεῖσθαι Hom. — говорить дело;

ἐμῆς ἀ. χειρός Hom. — моей рукой;

(ἀ. ξύλου πεποιημένος Her.; εἴδατα ἀ. μέλιτος Theocr.; ἀ. τινος συγκεκραμένος καὴ ἀ. τινος Plat.)

οἱ ἀπ΄ Οἰδίπου Soph. — дети (потомки) Эдипа;

(εἷς ἀ. πολλῶν Soph.)

(ἀ. ταλάντων ἑξήκοντα Dem.; ἀ. μυρίων χρυσῶν Polyb.)

(αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Plat. и σωματικέ δ. Polyb.; ἥ τοῦ θερμοῦ, τοῦ κινοῦντος δ. Arst.)

(θεῶν Eur.; κατὰ θάλατταν Arst.)

(τῆς ὄψεως, τοῦ φθέγγεσθαι Arst.)

(τῶν φυομένων ἐκ τῆς γῆς αἱ δυνάμεις Xen.)

τὸ δυνάμει ( или κατὰ δύναμιν) ὄν, ἐντελεχείᾳ ( или ἐνεργείᾳ) μέ ὄν Arst. — существующее потенциально, но не в действительности

(δ. καὴ πεζέ καὴ ἱππικέ καί ναυτική Xen.; αἱ τῶν Καρχηδονίων δυνάμεις Polyb.)

(χρημάτων Thuc.; τοῦ νομίσματος Plut.)

(ὀνομάτων Plat., Lys.; τέν αὐτέν δύναμιν ἔχειν Lys., Dem.; οὐκ εἰδότες τίνα δύναμιν ἔχει τοῦτο Polyb.)

(τὰς τριχὰς δυνάμεσί τισι ποιῆσαι πολιάς Diod.; κόκκοι τινὲς καὴ δυνάμεις ἄλλαι Plut.)

(ἀήτας Hom.; ἄφρον Aesch.; πνεῦμ΄ ἐκ πνευμόνων Eur.)

(καρπόν HH.; κνώδαλα Aesch.; βλαστούς Plut.)

κίνδυνος ἀνεῖταί τινος Arph. — возникает опасность для чего-л.

(δεσμῶν, sc. τινα Hom.; ἐκ κατώρυχος στέγης τινα Soph.; τὸν αἴτιον Lys.)

(πύλας Hom.; θύρετρα Eur.)

(σήμαντρα Eur.)

(κόλπον Hom.)

(αἶγας Hom., λαγόνας Eur.)

(τόξον Her.; ἡνίας τινί Plut.)

(λόγον Eur.; πόλεμον Thuc.)

(τὰς κύνας Xen.)

ἀ. χώραν μηλοβότον Isocr. — превратить страну в пастбище

(τέμενος ἅπαν Thuc.; χωρίον τῷ θεῷ Plut.)

(ἄοιδὸν ἀειδέμεναι, τινὰ Αἴγυπτόν δ΄ ἰέναι Hom.)

(τινὰ πρός τι Her.; τὸ σῶμα ἐπὴ ῥᾳδιουργίαν Xen.)

(οὐκ ἀνίει τὰ πνεύματα Her.; αἱ ἐπιθυμίαι ἄνείκασι Arst.)

(τῶν ἀνθρώπων Hom.)

(τοὺς ξυμμάχους τὰς πόλεις Thuc.; ἐ. καὴ διατάττειν ἕκαστα Luc.)

(τισι πᾶσιν Soph.; ἐπὴ τέν γῆν Her.; εἰς τέν Ἑλλάδα Xen.)

(χῶρον Soph.; τοῖσι ἐχθροῖσι τῆς πατρίδος ἅλωσιν Her.)

(τινι ποιεῖν τι Aesch.; ὅ νόμος ἐξηγεῖται Plat.; ποιήσουσι τοῦτο, τὸ ἂν ἐκεῖνος ἐξηγέηται Her.)

(λόγοις τι Aesch.; περὴ γενέσεως Xen.)

(τὸ οὔνομα καὴ τέν θυσίην Her.; θέσφατα Eur.; κατὰ τοὺς ἀγράφους νόμους Lys.; τέν ποιητήν Plat.; τὰ νόμιμα Dem.)

(τινι Hom., ἐπί τινος Her., Arph. и ἐπί τινι Her., Xen., Dem.)

(τινι Arph., Plat., Plut. и ἐπί τινι Arst.)

(μέγα κράτος ἔπεστί τινι HH.)

(ἔπεστι κίνδυνος Dem.)

(τῶν πλοίων οὐκ ἐπῆν ἀριθμός Her.)

(τῷ ταῦτα ποιοῦντι χάρις ἔπεστι Plat.)

(τίς ποιμάνωρ ἔπεστι; Aesch.)

χιλιάδες ἔπεισι ἐπὴ ταύτῃσι ἑπτά Her. — к этим (тысячам) следует добавить еще семь (тысяч)

(ποινὰ ἐπέσται Aesch.; κέρδος ἐπέσται Arph.; τίς μοι τέρψις ἐπέσται; Soph.)

(ἕδρης Hom.; τὸ ἄνωθεν ἐπιὸν ὕδωρ Arst.)

(τινά Hom., Aesch. и τι Her., τινί Hom., Her., ἐπί τινα Her., Thuc., πρός τινα и πρός τι Thuc.)

(χειμὼν ἐπιών Hes.: νὺξ ἐπῄει Aesch.)

(ἀγροὺς καὴ βοτῆρας Hom.; στράτευμα Thuc.)

ο νόμος περί αφθαρσίας της ΰλης και της ενεργείας — закон сохранения материи и энергии;

§ μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας — в затруднительном, отчаянном положении

(περί τινος Thuc., Xen., Isocr.; πρός τινα Thuc.)

ἀ. στάδιον Her. — принимать участие в состязании;

τὰ ἠγωνισμένα Eur. — оспариваемые мнения, спорные вопросы;

(ἠγωνίζετό τις τῶν ὑποκριτῶν Dem.)

ἀγωνίσασθαι δόξαν τινὴ καταθέσθαι Thuc. — стяжать славу кому-л.

ἀ. τὸν φόνον Eur. — судиться за убийство;

(ἲς Τηλεμάχοιο, μένος Ἀλκινόοιο, φυλάκων τέλος Hom.)

(Ἀργείων στρατός, ἰχθύς Hom. - ср. 13; κῦμα Eur.; μέγαν τινὲς οἴονται τὸν ἱερόν Plut.)

(ἄλφιτον Hom.; Δημήτερος ἀκτή Hes.)

(ἀλωή, ἐλαίη Hom.; μυρσίνη φόβη Eur.)

(δίφρος Hom.)

(ἦμαρ, κνέφας Hom.; φάος Hes.; ὄμβρος Soph., δρόσοι Eur.)

(Τροίης πτολίεθρον Hom.; βασιλεῖς Pind.)

(βωμός, δόμος, ποταμός Hom.; δαιμόνων ἀγάλματα Soph.; εἴδωλον Ἥρας Eur.)

(ἄλσος Ἀθηναίης, ἄντρον Νυμφάων Hom.; πέδον Σαλαμῖνος Soph.; χώρα Arst.)

(ἱ. καὴ ἄσυλος δήμαρχος Plut. - лат. tribunus sacrosanctus)

(ἑκατόμβη Hom.; χρήματα Plat., Arst.; τριήρης Arst.; ἐσθής Dem.)

(ἀγῶνες, ἄεθλα Pind.)

(γένος, ἀθανάτων Hes. γράμματα Her., NT.)

(ἄνθρωπος Arph.; ἱ. καὴ εὐσεβής Soph.). - см. тж. ἱερά и ἱερόν

τῆς κακώσεως νόμος Lys. — закон о наказаниях за нанесенную родителям обиду

κακώσεως δίκη Plut. (лат. actio repetundarum) — дело о лихоимстве

(τῶν πληρωμάτων Thuc.; τοῦ λαοῦ NT.)

(σωμάτων Arst.)

(τᾶς σαρκός Plat.)

(ἐλθεῖν Aesch.; ἐπανιέναι Plat.)

οἱ κ. θεοί Soph. — боги подземного царства;

(ἥ κ. μεταβολή Arst.)

(ὀλίγον κ. τινος Arst.)

οἱ εἰς τὸ κ. ἔκγονοι Plat. — родившиеся позднее, потомки;

(τι μέσον Eur.; ἥ πόλις ὑπ΄ αὐτέν τέν κορυφέν τέτακται Polyb.)

(τινὰ εἴς τινας Xen. и ἔν τισιν Aeschin.)

(τέν στρατιήν Her.; τοὺς ὁπλίτας Thuc.; ἐπὴ τεττάρων ταχθῆναι Xen.)

(ἄρχοντας Xen.)

(ὅ νόμος οὕτω τάττει Plat.)

(ζημίαν Arph.; μισθόν τινι Arst.)

ισχύει ως τό... — действителен до,..;

ισχύει γιά πέντε χρόνια — действителен на пять лет;

ο νόμος αυτός τώρα δεν ισχύει — этот закон уже потерял силу;

δεν ισχύει παρά τη κυβερνήσει — он не имеет влияния на правительство

πιάσε με από το χέρι — возьми меня за руку;

πιάνω κάποιον από τα μαλλιά — хватать кого-л. за волосы;

πιάνω τον σφυγμό — пощупать пульс;

πιάσε μου το βιβλίο από το ράφι — достань мне ту книгу со стеллажа;

πιά ψάρια — ловить рыбу;

πιάνω τον κλέφτη — поймать вора;

πιάστε τον! — ловите его1;

πιάνω τό νόημα — схватывать смысл;

βιάσου να μην σε πιάσει η νύχτα — поторопись, а то тебя застигнет ночь;

τό μαγαζί πιάνει τρείς χιλιάδες τη μέρα — дневная выручка магазина составляет три тысячи драхм;

τό σπίτι θα πιάσει πενήντα χιλιάδες — за дом можно получить пятьдесят тысяч драхм;

δεν πιάνω ούτε τα λεφτά μου — продавать в убыток; — невыгодно продавать;

πιάσε δυό θέσεις — займи два места;

πιάσαμε την γέφυρα — мы заняли мост;

πιάνω σπίτι — арендовать дом;

πιάνω κατοικία — снимать квартиру;

τό βαρέλι πιάνει τετρακόσια κιλά — бочка вмещает 400 килограмм;

πιάσανε φιλία — они подружились;

πιάσαμε κουβέντα — мы завели разговор;

τό σπίτι θα το πιάσουμε γιά εκατό χιλιάδες δραχμές — мы дадим за этот дом сто тысяч драхм;

τα μεταφορικά δεν τα πιάνουμε — транспортные расходы в расчёт не принимаются;

πιάσε πέντε κιλά λάδι από το βαρέλι — налей пять килограмм масла из бочки;

τον πιάνει πονοκέφαλος — он страдает головными болями;

την πιάνει η θάλασσα — она плохо переносит море, страдает морской болезнью;

με πιάνει συγκίνηση όταν ακούω τη φωνή της — когда я слышу её голос, меня охватывает волнение;

σε πιάνει λύπη να τον βλέπεις — когда смотришь на него, испытываешь жалость;

όταν τον βλέπει τον πιάνει θυμός — при виде его он сердится;

πιάσανε φωτιά και τα γειτονικά σπίτια — огонь перекинулся и на соседние дома;

δεν τον πιάνει το κρασί — вино его не берёт, от вина он не пьянеет;

τον πιάνει ο ήλιος — он быстро загорает;

πιάνω γρίππη — заразиться гриппом;

εμάς δεν μας πιάνει αυτός ο νόμος — нас этот закон не касается;

§ πιάνω τόπο — оказываться полезным (о советах, просьбах и т. п.);

πιάνω στο στόμα μου κάποιον — а) злословить (о ком-л.); — б) постоянно упоминать кого-л.;

πιάνω τό θεό — божиться;

πιάνω τό τραγούδι — затянуть песню;

πιάνω πουλιά στον αέρα — быть очень способным, ловким; — на ходу подмётки рвать;

πιά με το καλό — подойти по-хорошему (к кому-л.); — действовать добром (на кого-л.);

πιά κάποιον στα πράσα — поймать с поличным кого-л.;

δεν τον πιάνει το μάτι σου — внешне он не производит впечатления;

δεν πιάνω χαρτωσιά ( — или μπάζα) μπροστά σε κάποιον — и в подмётки не годиться кому-л.;

δεν τον πιάνω νει το φαΐ — еда ему не впрок;

είναι να πιάνεις τη μύτη σου — всё это отвратительно;

τον πιάνει το γλυκύ του ( — или

μάτι κακό να μην σε πιάσει — упаси тебя боже от дурного глаза;

τα γραμματόσημα δεν πιάνουν στον φάκελλο ( — почтовые) марки не приклеиваются к конверту;

οι μηλιές δεν πιάνουν στα μέρη μας — в наших краях яблони не растут;

αυτό το πλοίο δεν πιάνει στην 'Αλεξάνδρεια — этот пароход не причаливает у Александрия;

πιάνω τα βουνά — уходить в горы;

τα ξύλα είναι χλωρά και δεν πιάνουν — дрова сырые и поэтому не- загораются;

οι διαμαρτυρίες πιάσανε — протесты оказали действие;

τό κλειδί κάπου πιάνει — ключ где-то застревает;

τό φθινόπωρο συχνά πιάνει τρικυμία — осенью часто разражаются штормы;

§ πιάνω απ' την αρχή — начинать сначала;

πιάνομαι

πιάνόμαστε από το χέρι — держаться за руки;

πιάστηκε το φουστάνι σ' ένα καρφί — платье зацепилось за гвоздь;

πιάνομαι από κάποια ιδέα — ухватиться за какую-л. мысль 4) попасться, быть пойманным, схваченным;

ο κλέφτης πιάστηκε — вор пойман;

πιάστηκαν να λένε ψέμματα — они были уличены во лжи;

αυτός πιάνεται με όλον τον κόσμο — он со всеми ссорится;

στο τέλος πιάστήκανε — в конце они подрались;

πιάστηκαν τα πόδια του — а) у него ноги затекли; — б) у него ноги отнялись;

πιάστηκαν όλα τα στρατηγικά σημεία ( — были) заняты все стратегические пункты;

τα παιδιά του πιάστηκαν — его дети (уже) встали на ноги;

§ πιάνομαι από ψηλά — важничать, задирать нос;

πιάνομαι από λεφτά — богатеть;

πιάνομαι από τα λόγια μου ( — пли στα λόγια μου) — попадаться на слове;

αυτός δεν πιάνεται από πουθενά — его разве поймаешь!;

ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται — погов. утопающий хватается за соломинку

προνοώ τον κίνδυνο — предусмотреть опасность;

προνοώ γιά όλα — всё предусмотреть заранее